De Menselijke Maat. Honderden, duizenden doden de afgelopen weken. Libie, Egypte, Japan. Ik kijk er naar, huiver, beelden van getroffenen. Toch wil het niet echt doordringen. Het aantal is te groot. Het gaat mijn menselijke maat te boven.
Ik heb hem eenmaal de hand mogen schudden. Een jaar voor de omwentelingen in Oost-Europa. 1988. Krzystof Kieslowski, een Pools regisseur. Een aimabele man. Enigszins teruggetrokken, niet gecharmeerd van teveel aandacht. Bril met een dik zwart montuur zoals je in die jaren alleen nog in Oost-Europa kon kopen. Daar was de bril van Elvis Costello supermodern bij. Krzysztof Kieslowski was in Nederland tijdens een documentaire filmfestival. Omdat de Poolse tolk iets te laat arriveeerde mocht ik, beginnend student Poolse Letterkunde een paar woorden vertalen. Een aantal documentaires van hem werd vertoond die waren gemaakt in de zwarte jaren van het sociaal realisme in Polen. Door het leven van de gewone man te filmen in zijn dagelijkse omgeving vielen de documentaires van hem al snel in de dissidente hoek. Met de neus op de feiten zeg maar. De jaren daarna werd hij internationaal en ook in Nederland steeds bekender. Vooral zijn 10-delige serie Dekaloog, in elk deel staat een van de tien geboden centraal, en zijn drieluik Trois Couleurs (Rood, Wit, Blauw) over de idealen van de Franse Revolutie. Maar dan anders en op eigen wijze. Films die nog steeds meer dan het kijken waard zijn. Juliette Binoche. Muziek van Preisner.
Vandaag vijftien jaar geleden is Kieslowski overleden. 13 maart 1996. Zijn vaste componist Preisner componeerde voor hem: "Requiem voor een vriend" / "Requiem dla Przyjaciela". Ik hoorde het Lacrymosa (vast onderdeel uit het Requiem, ook bij Berlioz en Mozart, uit het Dies Irae) voor het eerst toen ik enkele dagen voor Kerst over het besneeuwde stadsplein in Krakau liep. Het galmde over het grote plein en ik werd gelokt naar de winkel die het op had staan. Nog altijd als mijn menselijke maat mij beperkt en ik de grote aantallen getroffenen niet kan bevatten denk ik aan dat moment en hoor ik de muziek.
Lacrymosa, de betraande dag vol leed, http://iturl.nl/sn5eO (via youtube.com ).
