Kort en bondig formuleren is een kunst. Tenminste, als we daar de eis aan stellen dat datgene wat we formuleren ook nog helder moet zijn voor de ontvanger. Mij bezorgt het hoofdpijn en zenuwaanvallen "Kunt u in twee zinnen aangeven waarom we met u in zee moeten gaan?" of "Leg nog eens in een twee woorden uit wat de essentie is van uw verhaal?" Aan het eind van je betoog tijdens een mooie lezing wil je net beginnen aan de slotwoorden die je zorgvuldig hebt voorbereid met enkele geestige kwinkslagen erin, tot de dagvoorzitter je onderbreekt: "Heer Dagtaak, wilt u gezien de tijd, uw betoog binnen de minuut afronden".
Een beroemde anecdote, van de week opnieuw gehoord op de radio, verhaalt over de Franse President Pompidou die bij Chroetsjov (Sovjet Unie, partijleider, eind jaren vijftig, begin jaren zestig) op bezoek gaat en vraagt: Kunt u in een woord aangeven hoe de Russische Economie ervoor staat? Chroetsjov denkt even na, en zegt: Goed! Pompidou vindt bij nader inzien dit antwoord toch te kort, en vraagt, "Meneer Chroetsjov, U zegt "Goed", misschien kunt u de vraag voor een beter begrip in twee woorden beantwoorden over hoe de Russische economie ervoor staat? Chroetsjov kijkt hem aan en zegt: "Niet goed!.
Wij zouden nu zeggen: U heeft nog 131 tekens over!, maar de anecdote is niet alleen grappig, maar ook leerzaam. We worden gedwongen om ingewikkelde vragen en problemen te beantwoorden in kort en klein bestek. Jezelf presenteren in de tijd die een lift erover doet om van 1 naar 10 te gaan ("Elevator Pitch"). Een samenvatting te geven van een boeiend debat, of voor mijn part een voetbalwedstrijd, in de halve minuut tussen twee reclameblokken door, bij een artikel dat als zeer boeiend en interessant op Twitter als lezenswaardig wordt aanbevolen staat tussen haakjes (" slechts 2 minuten leestijd").
Ik ben dan ook blij dat we eens per jaar een maand de tijd nemen om onszelf rust, ruimte en tijd te gunnen om wat langer bij de grote vraagstukken stil te staan. Gisteren was de aftrap van de maand van de filosofie. Het vakgebied bij uitstek waar goede formuleringen centraal staan en waar we niet zouden moeten zeuren als de spreker of schrijver een minuutje extra de tijd neemt om ons de essentie van het probleem nog een keer uit te leggen, voor alle duidelijkheid. Ik verheug me erop: "nee hoor, we doen geen elevator pitch deze maand, maar we nemen de trap!" De voorzitter van het symposium die niet de spreker maant tot snelheid maar het publiek extra aanzet tot aandacht om de gesproken woorden goed te laten doordringen. Geen Twitterberichten meer met aankondigingen van de hoeveelheid benodigde tijd om iets te lezen, maar een aanbeveling om er eens goed voor te gaan zitten. De Franse cultuurfilosoof Pascal Bruckner wordt voor zijn doorgezakte boekenkast gefotografeerd voor de Volkskrant alsof hij wil zeggen: Dit heb ik allemaal nodig gehad om tot mijn uitspraken te komen! Sterker was geweest als hij in plaats van zijn zwarte stappers mooie sloffen zou hebben aangetrokken. Huiselijk, rust uitstralend en vooral de illusie van "de tijd ervoor nemen".
Dan pak ik de krant die mijn geest moet scherpen, nooit te beroerd geweest om lange stukken aan de "man" te brengen. Ik verheug me op een prachtig verhaal over de noodzaak tot nadenken en elkaar de tijd gunnen om uit te praten, begrip is belangrijker dan tijd, zoiets. Het NRC heeft deze maand aangegrepen om zich populair te maken bij het "Socialmediavolk". De twittercanon van de filosofie. Twee filosofen vatten de ideeen van 's werelds grootste denkers samen in 140 tekens! De elevator Pitch van Plato, van Descartes, van Seneca.
Als we dan ook nog de Koran en de Bijbel in 140 tekens gaan samenvatten dan is in elk geval boekverbranding niet meer nodig. We kieperen met zijn allen tijdens de maand van de filosofie onze mobiele telefoons op de brandstapel. Nadenken kost teveel tijd.
